Οι σύγχρονοι «κονκισταδόρες» διαθέτουν επιχειρηματικό πνεύμα και κεφάλαιο και επενδύουν μαζικά σε… αγροτεμάχια του αναπτυσσόμενου κόσμου.
Το καμπανάκι του συναγερμού έκρουσε πρόσφατα ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO): η επισιτιστική κρίση, η δημογραφική έκρηξη και η λειψυδρία, σε συνδυασμό με την έλλειψη καλλιεργήσιμων εκτάσεων, αλλάζουν τον παγκόσμιο χάρτη και τις γεωστρατηγικές ισορροπίες.
Οι πλουσιότερες χώρες του πλανήτη αγοράζουν τεράστιες εκτάσεις γης στην Αφρική, στη Λατινική Αμερική και την Ασία, με σκοπό τη σίτιση ή την παραγωγή βιοκαυσίμων.
Τους τελευταίους μήνες κράτη όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα και η Σαουδική Αραβία, επιδίδονται σ’ έναν πραγματικό αγώνα δρόμου για την αγορά ή την ενοικίαση γης.
Όλες τους εισάγουν τρόφιμα. Και όλες επηρεάστηκαν βαθιά από τη διατροφική κρίση. Αναζητούν λοιπόν εναγωνίως καλλιεργήσιμες εκτάσεις για να θρέψουν τους κατοίκους τους.
Από κοντά και χρηματοπιστωτικοί κολοσσοί και εταιρίες ιδιωτικών επενδύσεων, που όπως πάντα βλέπουν ….πιο μακριά από τους κοινούς θνητούς και τοποθετούνται έγκαιρα.
O ασκός του Αιόλου άνοιξε ένα νέο δρόμο, κυρίως προς τη «μαύρη ήπειρο», έγραφε πρόσφατα η «Guardian».
O αριθμός των υποσιτιζόμενων στον κόσμο άγγιξε στο τέλος του 2007 τα 963 εκατομμύρια. Οι ειδικοί εκτιμούν μάλιστα ότι μέχρι το 2050 η παραγωγή τροφίμων θα πρέπει να διπλασιαστεί για να ικανοποιήσει τις επισιτιστικές ανάγκες του παγκόσμιου πληθυσμού.
Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τη «δίψα» των αναπτυσσόμενων χωρών για χρήματα, επενδυτές και πρόσβαση στην τεχνολογία, οδήγησαν σε ένα ριψοκίνδυνο, σύμφωνα με πολλούς, εμπόριο γης.
Προς το παρόν οι «μπίζνες» αυτές χαροποιούν τις κυβερνήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών και γίνονται δεκτές χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις από τον τοπικό πληθυσμό. Δημιουργούν θέσεις εργασίας και «ανακουφίζουν» τις τοπικές οικονομίες σε μια περίοδο κρίσης.
Ο αντίλογος όμως είναι σοβαρός. Πίσω από τα βραχυπρόθεσμα οφέλη ελλοχεύουν κίνδυνοι. Η «εκχώρηση γης σε οποιονδήποτε πληρώνει» είναι πιθανόν να δημιουργήσει σχέσεις εξάρτησης μεταξύ κρατών ή ακόμη και εστίες έντασης, εξαιτίας του ελέγχου φυσικών πλουτοπαραγωγικών πηγών.
Πληθυσμοί αυτοχθόνων εκδιώκονται από τις εστίες τους. Τεράστιες εκτάσεις γης αφαιρούνται από τους μικροκαλλιεργητές και μετατρέπονται σε «βιομηχανίες παραγωγής».
Το Σουδάν αναζητά αγοραστή για εκτάσεις χιλιάδων στρεμμάτων. Ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας, Μέλες Ζενάουι, φλερτάρει με Σαουδάραβες επίδοξους κτηματίες. Η Κίνα έχει ήδη συνάψει 30 συμφωνίες «συνεργασίας» με κυβερνήσεις της Ασίας και της Αφρικής. Και ο όμιλος Μπιν Λάντεν αγοράζει γη στην Ινδονησία για να καλλιεργήσει… ρύζι μπασμάτι!
Τα μεγέθη, πάντως, είναι τεράστια. Η περίπτωση της Daewoo Logistics είναι ενδεικτική. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σχέδιο εκμετάλλευσης καλλιεργειών από μια χώρα στο έδαφος άλλης. Στα μέσα Νοεμβρίου ο νοτιοκορεατικός κολοσσός ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να νοικιάσει για… 100 χρόνια (!) ένα εκατομμύριο εκτάρια γης στη Μαδαγασκάρη, δηλαδή τις ....μισές σχεδόν καλλιεργήσιμες εκτάσεις της χώρας, για την παραγωγή καλαμποκιού και φοινικέλαιου.
Στη Μαδαγασκάρη, σημειωτέον, το 70% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και τουλάχιστον μισό εκατομμύριο άνθρωποι λαμβάνουν βοήθεια από το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ.
Οι ακριβείς όροι της δεν δημοσιοποιήθηκαν, ωστόσο οι οργισμένες αντιδράσεις που προκάλεσε δημιουργούν αμφιβολίες για την τελική υλοποίησή της.
Αυτό που σίγουρα διαφαίνεται είναι ότι προχωρούμε ολοταχώς για μια προβληματική και πρωτόγνωρη επόμενη 10ετία.
Η αποικιοκρατία που σταδιακά περιορίστηκε (αν όχι καταργήθηκε) τον προηγούμενο αιώνα θα αναβιώσει στην μεταμοντέρνα της μορφή.
Τα προβλήματα που θα βιώσει η ανθρωπότητα θα κάνουν τα σημερινά να φαντάζουν φτηνές καρικατούρες.
Ας μην ξεχνάμε τα λόγια του Πλάτωνα : «Δούλοι γάρ καί δεσπότης ούκ άν ποτε γένοιντο φίλοι».