Σάββατο 17 Ιανουαρίου 2009

«Κανούν» !


Πέντε χρόνια
έψαχνε να βρει τα ίχνη του . Τα βρήκε σε κάποια άλλη χώρα όπου του έστησε ενέδρα και τον σκότωσε.

Αργότερα όταν τον συνέλαβε η αστυνομία μίλησε για το «Κανούν» και παρέδωσε το πιστόλι του.

Η ματωμένη σφραγίδα του «Κανούν» προβάλλει πίσω από κάθε εν ψυχρώ δολοφονία μεταξύ των Αλβανών .

Τι είναι το «Κανούν»; Πρόκειται για έναν εθιμικό κώδικα τιμής που ισχύει για περισσότερο από 5 αιώνες. Πρωτοεμφανίστηκε στην πόλη Μρντίτα του αλβανικού βορρά τον 16ο αιώνα,

Περιλαμβάνει, όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, άρθρα για όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής (οικογένεια, γάμος, ιδιοκτησία, τιμή, εγκλήματα).

Περνά προφορικά από γενιά σε γενιά, υιοθετώντας κάποιες αλλαγές, όσο περνούν τα χρόνια.

Πρώτη και μεγαλύτερη αξία στον κώδικα του «Κανούν» είναι η προσωπική τιμή.

Μετά η ισότητα και τρίτη αξία το δικαίωμα του καθενός να φέρεται σύμφωνα με τη δική του τιμή χωρίς να δίνει λόγο σε κανέναν.

Μετά έρχεται η «μπέσα», η εμπιστοσύνη δηλαδή που προκύπτει όταν ένας άντρας δώσει το λόγο του.

Η σοβαρότερη προσβολή της τιμής ενός άνδρα είναι να τον αποκαλέσει κάποιος ψεύτη μπροστά σε άλλους.

Ακολουθούν η προσβολή της συζύγου του, η κλοπή των όπλων του και ο μη σεβασμός της φιλοξενίας του.

Στις περισσότερες από τις παραπάνω προσβολές μία και μοναδική απάντηση ορίζουν οι κώδικες του «Κανούν»: Θάνατο.

Ένας επιμέρους κώδικας του «Κανούν» είναι η «Τζακμάρια», ο νόμος του αίματος σύμφωνα με τον οποίο, εάν κάποιος σκοτώσει άνθρωπο, έχει εφ' όρου ζωής χρέος η οικογένειά του ή οι συγγενείς του να πάρουν το «αίμα πίσω» σκοτώνοντας έναν άντρα από το σόι του δολοφόνου.

Μέσα στις πρώτες 24 ώρες, οι συγγενείς του θύματος έχουν το δικαίωμα από το «Kανούν», να σκοτώσουν τον δράστη ή οποιονδήποτε συγγενή του μακρινό ή κοντινό.

Eάν το πετύχουν, έχουν το «καλό αίμα» και η κοινωνία τους τιμάει γι' αυτό!

Με την παρέλευση του 24ώρου όμως, η εκδίκηση περιορίζεται στον δράστη και όλους τους αρσενικούς συγγενείς του, κοντινούς ή μακρινούς, ηλικίας 16 ετών και άνω.

Η εκδίκηση διαρκεί μέχρι 7 γενιές, το κυνηγητό είναι ανελέητο και ο μόνος χώρος που το «Κανούν» προβλέπει ασυλία είναι το σπίτι

Δεν επιτρέπεται -τουλάχιστον από τον κώδικα- η δολοφονία γυναικών και παιδιών..

Έτσι, μόλις γίνει ένα έγκλημα εκατοντάδες άνθρωποι κλείνονται στα σπίτια τους .

Σχεδόν 10.000 άνθρωποι υπολογίζεται ότι έχουν δολοφονηθεί από το 1990 για λόγους τιμής και εκδίκησης.

Άλλα 20.000 άτομα, μέλη οικογενειών που έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς μεταξύ τους, ζουν με το φόβο της βεντέτας και κάποιοι μένουν για χρόνια κλεισμένοι στα σπίτια τους σαν ζωντανοί-νεκροί.

«Βρίσκομαι εδώ μέσα οχτώ χρόνια λέει ένας 73χρονος. Τα δυο παιδιά μου δολοφονήθηκαν για λόγους που έως τώρα δεν έχω καταλάβει.. Έπειτα από αυτό αναγκάστηκα να φύγω από το χωριό μου στο βορρά. Φοβόμουν ότι μπορεί να σκοτώσουν και τα εγγόνια μου. Εδώ σ' αυτό το σπίτι, ζούμε εγκλωβισμένοι εννιά άτομα, η σύζυγός μου, εγώ, οι δύο νύφες μου και τα πέντε εγγονάκια».

- Γιατί φοβάσαι και κλείστηκες στο σπίτι, αφού εκείνοι σου χρωστάνε αίμα και σύμφωνα με το «Κανούν» εσύ πρέπει να εκδικηθείς;

- «Εγώ δεν έχω τη δύναμη να πάρω το αίμα πίσω. Ήρθαν και μου ζήτησαν συμφιλίωση αλλά δεν τους την έδωσα. Δεν μπορώ να το κάνω γιατί δεσμεύω έτσι τα εγγόνια μου που ίσως, όταν μεγαλώσουν, θελήσουν να πάρουν το αίμα πίσω. Αν εγώ τους συγχωρήσω, ο κανόνας λέει ότι τα παιδιά δεν επιτρέπεται να εκδικηθούν. Φοβάμαι λοιπόν μήπως σκοτώσουν και τα παιδιά ώστε να ξεκληρίσουν το αντρικό στοιχείο στην οικογένειά μας και να μη φοβούνται την εκδίκηση……»

Φαύλος κύκλος εν έτη 2009.

Πηγές: «Ethnos, Eleytherotipia,kathimerini»

14 σχόλια:

  1. Είναι φοβερό...
    Από τη μια φρικάρεις όταν το διαβάζεις από την άλλη σκέφτεσαι μήπως τελικά αυτό καταντήσει η μόνη ελπίδα δικαίωσης του αδικημένου;;
    Σε μια κοινωνία που κανείς συνήθως δεν βρίσκει το δίκιο του, μήπως κάποια στιγμή θα έρθει η ώρα που θα το πάρουν στα χέρια τους οι οικογένειες των θυμάτων;;
    Ο νόμος της ζούγκλας δηλαδή!!


    Είδα το βίντεο "άκου τους ψίθυρους ελπίδας". Με πέτυχε σ' όχι και στα καλύτερά μου πάλι! Παλεύω για ...ελπίδα, αλλά ήδη άρχισε να φαίνεται στην κορυφή του Γολγοθά μου, η ...σταύρωση!
    Λες η μόνη μας ελπίδα να είναι πια η αγάπη των ζώων;;
    Μόνον αυτή είναι άδολη και ολοκληρωτική! Το βλέπω στα ματάκια της γατούλας μου, και στον τρόπο που κουλουριάζεται στα πόδια μου, λες και θέλει να μοιραστεί την αγωνία μου...
    Νάσαι καλά!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Υπάρχει ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα του ισμαήλ κανταρέ με αυτό το θέμα,απλώς μου διαφεύγει ο τίτλος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Απιστευτο αρθρο!!!!!
    Μπραβο πολιτη!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κάτι σαν την δικιά μας Κρητική βεντέτα ή την Μανιάτικη βεντέτα, αλλά νομίζω σε μεγαλύτερο βαθμό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Μεσογειακοί λαοί έχουν την βεντέτα σαν ύψιστο λόγο ανταπόδωσης τιμής.Με φίλεψες;θα σε φιλέψω.Με σκότωσες...θα σε σκοτώσω..Ο οφθαλμός αντί οφθαλμού ακόμα και σήμερα ...κρατεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Και από την άλλη θέλουμε να ονομαζόμαστε σύγχρονοι άνθρωποι .
    Καθυστερημένοι του κερατά είμαστε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Είναι ένας κοινωνικός κώδικας που στηρίζεται στην έννοια της τιμής και της προστασίας της.
    Γιατί σας κάνει τόσο πολύ εντύπωση?
    Δεν ξέρετε από τιμή?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Πρώτη και μεγαλύτερη αξία στον κώδικα του «Κανούν» είναι η προσωπική τιμή.

    Μετά η ισότητα και τρίτη αξία το δικαίωμα του καθενός να φέρεται σύμφωνα με τη δική του τιμή χωρίς να δίνει λόγο σε κανέναν.
    Αυτός δεν είναι ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ Κωδικας είναι καθαρά μία προσπαθεια απολίτιστων κοινωνιών να δημιουργήσουν φοβικά συνδρομα στους "κακους" . το θέμα είναι πως ορίζεται ο "κακος" . οταν αυτό δε γίνεται μέσα από το κοινωνικό σύνολο αλλά από μεμονομένα άτομα υπάρχει πρόβλημα, δεν έχει καμία μα καμία σχέση με την μανιάτικη και την κρητική βεντέτα που μπορεί να ήταν άγρια και σκληρή πρακτική αλλά ο κώδικας της τιμή καθοριζόταν από την ίδια την κοινωνία και όχι μόνο το πως αυτή προστατευόταν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Όλο αυτό το θέμα έρχεται από πολύ μακριά και θα ήταν εντελώς κοντόφθαλμο να το δούμε στην τωρινή του version.
    Στο έργο του Αριστοτέλη και συγκεκριμένα στο τέταρτο βιβλίο των «Ηθικών Νικομαχείων» γίνεται λόγος για το "αντιπεπονθός" - δηλαδή την ανταπόδοση -το οποίο χαρακτηρίζεται ως σπουδαία μορφή απονομής δικαιοσύνης.
    Και στην Αγία Γραφή αναφέρεται χαρακτηριστικά μέσα από τα λόγια του Μωϋσή: "Ζωή αντί ζωής, οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος, χείρα αντί χειρός, πόδα αντί ποδός"
    Δεν είναι εύκολο λοιπόν να εξαλειφθεί κάτι που οι ρίζες του έρχονται ανά τους αιώνες και είναι βαθιά ριζωμένες στο υποσυνείδητο του ανθρώπου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Για καθίστε ρε παιδιά.Το χυμένο αίμα ουσιαστικά μετατρέπεται σε υλικό στοιχείο που ανταλλάσσεται με το αίμα του δράστη ή με το ποσό της αποζημίωσης.....
    Για τι αξίες μιλάμε. Αυτό δεν γίνετε και στις "σύγχρονες κοινωνίες". Η αποζημίωση που επιδικάζει ένα δικαστήριο στους συγγενείς του αποθανόντος τι είναι ;
    Απλά εκεί τα βρίσκουν μόνοι τους χωρίς την διαμεσολάβηση των δικαστών και χωρίς να τα τσεπώνουν οι ορδές των δικηγόρων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Το θέμα της βεντέτας έχει σχέση με το μουσουλμανισμό.Το σύστημα που ίσχυε στην Κρήτη την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας είναι η βασική αρχή του Ιερού Νόμου,ο νόμος του "ισοποίνου" όριζε ότι σε περίπτωση φόνου η ποινή που επιβάλλεται είναι είτε το ισόποινο, δηλαδή η καταδίκη του δράστη σε θάνατο, είτε η ποινή εξαγοράς του αίματος, σύμφωνα με την οποία ο θύτης πληρώνει κάποια χρηματική αποζημίωση στην οικογένεια του θύματος για το αίμα που χύθηκε χωρίς άλλες ποινικές κυρώσεις.
    Το κοράνι δέχεται και διδάσκει το "οδόντα αντί οδόντος".
    Όποιοι λαοί λοιπόν έχουν τον μουσουλμανισμό ή έχουν κατάλοιπα από αυτόν έχουν και την βεντέτα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. @ marianaonice
    Καλή μου φίλη το video "άκου τους ψίθυρους ελπίδας" το έφτιαξα παίρνοντας σκηνές από το τέλος μιας πολύ παλαιάς ταινίας ( Umberto D ).
    Ο σκοπός μου είναι αλληγορικός και όχι σημειολογικός.
    Τον ψίθυρο ελπίδας μπορούμε να τον βρούμε σε πολλά επίπεδα και όχι αναγκαστικά στους πιστούς φίλους μας, τα ζώα.
    Το ζήτημα είναι να έχουμε την δύναμη και την θέληση να τους "ακούσουμε".
    Ο κάθε Γολγοθάς δεν είναι ταυτισμένος με την Σταύρωση αλλά με την δύναμη μας να τον ανεβούμε .
    Στην διαδρομή του κάθε Γολγοθά θα συναντήσουμε τους "ψίθυρος ελπίδας".
    Σ` εμάς και στην ψυχική μας δύναμη εναπόκειται να τους αφουγκραστούμε!
    Πάντα θα υπάρχουν οι .. "ψίθυροι ελπίδας".
    Καλή σου ημέρα!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Κώδικες τιμής, Κώδικες σιωπής, που ζητάνε αίμα. Μήπως τελικά το ζητούμενο είναι το αίμα και απλώς αναδύονται εξ ανάγκης οι κώδικες κατά περίσταση;
    [προσωπικά, προερχόμενη από αγροτοποιμενικό περιβάλλον, τους κώδικες σιωπής αδυνατώ να συλλάβω. Ίσως οι του αστικού περιβάλλοντος να νοιώθουν πιο βολικά μαζί τους και ν΄ αγριεύονται αντίστοιχα με τους κώδικες τιμής.]

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Θα συμφωνήσω με τον ανώνυμο που αναφέρει πως τα εγκλήματα τιμής έχουν σχέση με τα κατάλοιπα της πολιτισμικής εξάπλωσης των μουσουλμάνων. Οι αλβανοί μαζί με τους τούρκους είναι μουσουλμάνοι, επίσης στην Κρήτη είχαμε κατοχή της για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τον 8ο αιώνα καθώς και έντονους εξισλαμισμούς κατά την Οθωμανική εποχή. Είχαμε επίσης κατοχή της Νοτίου Ιταλίας από μουσουλμάνους κατά τον Μεσαίωνα, εξ ου και οι βεντέτες, οι σέκτες (όπως η Μαφία) κτλ κτλ

    Έλεος! Ας μην εξισώνουμε το Ελληνορωμαϊκό δίκαιο με τους βάρβαρους και άδικους νόμους και "έθιμα" που ξέμειναν σε Ευρωπαϊκά εδάφη από την εποχή της εξόρμησης του Ισλάμ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή