Άγκυρα - Σκόπια: βίοι παράλληλοι;

Η πολιτική Ιστορία είναι το καθ` εξοχήν εργαλείο ως προς την αξιολόγηση σφαλμάτων και λανθασμένων αποφάσεων. Είναι λοιπόν απολύτως αναγκαία η μελέτη της πολιτικής Ιστορίας πριν την οποιοσδήποτε λήψη σημαντικής πολιτικής απόφασης.

Ας δούμε ένα παραλληλισμό Άγκυρας και Σκοπίων όπως αναφέρεται σε άρθρο της εφημερίδας «kathimerini». H Τουρκία υπέβαλε αίτηση ένταξης στην ΕΟΚ στις 31 Ιουλίου 1959. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, στις 8 Ιουνίου 1959, είχε προηγηθεί η ελληνική αίτηση.

Η Ελλάδα είναι κράτος–μέλος της ΕΟΚ από το 1981, ενώ η Τουρκία πασχίζει να κρατήσει ζωντανή την ενταξιακή της διαδικασία το 2009, λόγω σωρείας λαθών.
Χρειάστηκαν δέκα γύροι διαπραγματεύσεων μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών προκειμένου να φτάσουν τα δύο μέρη στην υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης στις 12 Σεπτεμβρίου 1963 και ακολούθως του «Πρόσθετου Πρωτοκόλλου» του 1970.

Εκτός από την Τελωνειακή Ένωση προβλεπόταν και η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων και εργαζομένων στον ορίζοντα της δεκαετίας του 1990. Το χρονοδιάγραμμα της σύνδεσης, όπως και κύριοι όροι της Συμφωνίας δεν τηρήθηκαν.
Οι πολιτικές παλινωδίες στην Τουρκία με τα στρατιωτικά πραξικοπήματα ανά δεκαετία, όπως και η εισβολή της στην Κύπρο το 1974 δεν επέτρεψαν τη χάραξη μιας πορείας όμοιας με αυτήν της Ελλάδας.

Λίγο πριν από την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, η Επιτροπή, διαβλέποντας τις προθέσεις της Ελλάδας λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, κάλεσε την κυβέρνηση συνασπισμού του Ετσεβίτ να αρχίσει τις διαπραγματεύσεις για ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ. Αυτός όμως αρνήθηκε. Έτσι χάθηκε μια άλλη ευκαιρία για την Άγκυρα.

Ο πειραματισμός της Άγκυρας στα Ιμια το 1996 οδήγησαν την Τουρκία εκτός Ε.Ε. το 1997. Πράγματι, στις 16 Ιουλίου 1997, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε το «Πρόγραμμα Δράσης 2000», ένα έγγραφο όπου, στο τμήμα που αφορούσε την επόμενη διεύρυνση, εξαιρούσε την Τουρκία.
Με την ένταξη της Κύπρου το 2004, η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας πάλι κόλλησε, λόγω της άρνησής της να αναγνωρίσει στην ουσία ένα κράτος–μέλος.

Τα Σκόπια κινήθηκαν πολύ γρήγορα και αποτελεσματικά. Ήταν η πρώτη χώρα των Δυτικών Βαλκανίων που υπέγραψε τη «Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης» στις 9/4/2001. Οι διαδικασίες έναρξης του σχετικού διαλόγου είχαν αρχίσει στις 5/4/2000.

Η Συμφωνία αυτή τέθηκε σε εφαρμογή, με τη συγκατάθεση της Ελλάδας, στις 1/4/2004. Σε όλο το κείμενο της Συμφωνίας χρησιμοποιήθηκε ο όρος FYROM. Η δεύτερη «Συμφωνία» που αφορούσε την Κροατία, τέθηκε σε εφαρμογή στις 1/2/2005.

Η εμμονή των Σκοπίων να μην αποδέχονται τα όσα έχουν συμφωνηθεί στην Ενδιάμεση Συμφωνία αναφορικά με την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης στο όνομα, εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στην «τουρκοποίηση» της διαδικασίας ένταξης της χώρας αυτής στην Ε.Ε.

Έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν προχωρήσουν, κατοχυρώνοντας παράλληλα το όνομα «Μακεδονία». Το ίδιο πίστευαν και οι Τούρκοι το 1980, με υπό κατοχή της μισής Κύπρου. Αν τα Σκόπια ακολουθήσουν τη «στρατηγική της μη ένταξης» της Άγκυρας, θα καταγράψουν απώλειες όπως και η Τουρκία.

Όπως και στην περίπτωση της Τουρκίας (βλέπε Κύπρο), έτσι και εδώ (βλέπε το όνομα) η ένταξη των Σκοπίων θα τελματώσει. Ως αιτία θα φανεί η Ελλάδα.
Αν τα Σκόπια καθυστερήσουν –πειραματιζόμενα όπως η Άγκυρα χάνοντας τις χρυσές ευκαιρίες των δεκαετιών 1970 και 1980– χώρες όπως η Αλβανία, Σερβία, Βοσνία θα βρεθούν μπροστά τους, ενώ είναι σήμερα αρκετά πίσω τους.

Ουδείς γνωρίζει βέβαια πώς θα συμπεριφερθούν, π.χ. η Αλβανία, και ΤΙ ΘΑ ΑΠΑΙΤΗΣΟΥΝ από τα Σκόπια όταν ως μέλη της Ε.Ε., αντιμετωπίσουν την ώρα της ένταξης της γείτονος χώρας. Επιπλέον κάθε καθυστέρηση ανοίγει όλο και πιο πολύ το «κουτί της Πανδώρας».

Παρόμοια προβλήματα είναι δυνατόν να αναφύονται –και θα αναφύονται– σε όλο το χρόνο της μη ένταξης των Σκοπίων, λόγω του ονόματος, με αποτέλεσμα να φαίνεται ότι τα Σκόπια θα ζήσουν, όπως και η Άγκυρα, μιαν ατέρμονη διαδικασία ένταξης.

Η ιστορία δεν προσφέρει πολλές ευκαιρίες. Η Τουρκία δεν άδραξε τις ευκαιρίες που της προσφέρθηκαν, υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις της. Το ίδιο φαίνεται να ακολουθούν μέχρι σήμερα και τα Σκόπια.